Đó chính là vấn đề năng suất và chất lượng của tôm nuôi hiện nay. Bởi theo mục tiêu phát triển của ngành, tăng năng suất mỗi vụ nuôi là nhiệm vụ cần ưu tiên, song song với việc đảm bảo chất lượng cho xuất khẩu.

Triệt để tận dụng công nghệ

Trong điều kiện ngành tôm đang phát triển mạnh mẽ nhưng diện tích nuôi có sự hạn chế nhất định, việc ứng dụng công nghệ cao đang hy vọng trở thành “con đường sáng” trong nuôi tôm ở Việt Nam.

Mô hình được triển khai đầu tiên tại tỉnh Bạc Liêu, do Tập đoàn Việt - Úc triển khai tại xã Vĩnh Thịnh, huyện Hòa Bình với quy mô 50 ha, được chia thành 414 ao nuôi, mỗi ao rộng 500 m², mật độ thả giống 200 - 500 con/m², có thể nuôi 3 vụ/năm. Tổng vốn đầu tư 180 tỷ đồng. Kết quả, sau 78 - 108 ngày nuôi, năng suất đạt 2 - 4 tấn/ao, tương đương 40 - 80 tấn/ha/vụ (khoảng 120 - 240 tấn/ha/năm).

Nhận xét về mô hình, Bí thư Tỉnh ủy Bạc Liêu Võ Hùng Dũng đánh giá, đây là mô hình đầu tiên đưa ra giải pháp công nghệ cao, sản xuất quy mô lớn, đầu tư bài bản với quy trình nuôi khép kín từ con giống đến thu hoạch xuất khẩu, ít tác động đến môi trường và bước đầu cho thấy tính bền vững.

Với việc áp dụng công nghệ nuôi này, con tôm sẽ giảm thiểu được rủi ro, không những đảm bảo nguồn nguyên liệu sạch cho chế biến xuất khẩu, mà còn có thể giúp truy xuất nguồn gốc sản phẩm, từ tôm bố mẹ, thức ăn… Cùng đó, sản phẩm ứng dụng công nghệ vi sinh, không sử dụng kháng sinh nên tôm thương phẩm chắc chắn tránh được các rào cản vệ sinh an toàn thực phẩm.

Một chuyên gia trong ngành cho rằng, điểm nổi bật của mô hình là kiểm soát tốt được môi trường, nhiệt độ. Bởi nuôi tôm siêu thâm canh trong nhà sẽ tránh được việc thay đổi nhiệt độ và nguồn nước khi nắng nóng hoặc mưa lớn. Ngoài ra, có thể hạn chế được mầm bệnh lây lan từ bên ngoài hay ô nhiễm môi trường xung quanh…

Tại Hà Tĩnh, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật Hà Tĩnh đã giới thiệu mô hình nuôi tôm trên cát công nghệ cao tại xã Xuân Phổ, huyện Nghi Xuân, cho hiệu quả rất cao, thu nhập 2 - 3 tỷ đồng/ha/năm. Nuôi tôm theo hình thức này có thể thực hiện được 3 vụ/năm. Để thực hiện, các hộ nuôi phải xây dựng nhà bạt, hệ thống quạt nước, máy sục khí để đảm bảo chống chịu các điều kiện thời tiết thay đổi bất lợn và đảm bảo hô hấp của tôm. Cùng đó, quy trình nuôi cũng rất nghiêm ngặt, từ xây dựng ao đầm, cải tạo ao, chăm sóc, xử lý môi trường; dùng vi sinh để phân hủy các chất hữu cơ trong quá trình nuôi… Cái ưu của hình thức nuôi này là thu hoạch xong lại có thể tiếp tục thả giống vụ mới, vì vậy năng suất, sản lượng tôm hàng năm tăng lên, mang lại thu nhập cao cho người nuôi.

Thế nhưng, điểm “trừ” của nuôi tôm công nghệ cao là hiện vẫn chỉ ưu tiên “nhà giàu”, cụ thể là các doanh nghiệp tiềm lực mạnh mới triển khai được, bởi yêu cầu nguồn vốn lớn. Do vậy, mặc dù được đánh giá cao nhưng nuôi tôm công nghệ cao chưa thể áp dụng rộng rãi trong cả nước, nhất là các hộ nuôi nhỏ. Đây cũng chính là mục tiêu ngành tôm cần thực hiện trong thời gian tới.

                                                   Tôm xuất khẩu đảm bảo các chỉ tiêu về chất lượng 

Chú trọng chất lượng

Vấn đề chất lượng trong các sản phẩm xuất khẩu luôn đặt ra gay gắt, đặc biệt dư lượng hóa chất, kháng sinh, kim loại nặng hay độc tố sinh học. Để kiểm soát được các chỉ tiêu này, ngành nông nghiệp đang thực hiện triệt để từ gốc.

Mới đây, Bộ NN&PTNT đã ban hành kế hoạch giám sát chuỗi sản xuất tôm bảo đảm an toàn dịch bệnh phục vụ xuất khẩu. Mục tiêu chung là xây dựng thành công các cơ sở nuôi tôm có chuỗi sản xuất được chứng nhận an toàn dịch bệnh theo quy định của Tổ chức Thú y Thế giới (OIE) và theo yêu cầu của nước nhập khẩu để có thể xuất khẩu tôm nguyên con và sản phẩm tôm của Việt Nam đi các nước trên thế giới.

Trong đó, đáng lưu ý là việc phấn đấu kết thúc năm 2017 có ít nhất 10% cơ sở sản xuất tôm giống có quy mô sản xuất mỗi năm trên 1 tỷ tôm post đăng ký chứng nhận cơ sở an toàn dịch bệnh theo quy định của Bộ NN&PTNT; Các doanh nghiệp đầu tư, xây dựng thành công và được chứng nhận là các cơ sở nuôi tôm có chuỗi sản xuất bảo đảm an toàn dịch bệnh theo quy định tại Thông tư số 14 và của OIE; phấn đầu trong năm 2017, có ít nhất 1 doanh nghiệp được chứng nhận là cơ sở nuôi tôm có chuỗi bảo đảm an toàn dịch bệnh theo tiêu chuẩn của OIE.

Đặc biệt, chủ trương của ngành là minh bạch quá trình sản phẩm. Điều này được thể hiện bằng kế hoạch mời chuyên gia kỹ thuật của OIE và của các nước nhập khẩu tôm (trước tiên là Australia) sang đánh giá, công nhận cơ sở nuôi của Việt Nam. Đồng thời, tổ chức các đoàn công tác sang các nước để đàm phán, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc và rào cản kỹ thuật để tôm Việt Nam đường hoàng xuất ngoại.